Rondstruinen

Een bezoekje aan de Zaanse Schans, deel 1.

Iedereen heeft wel eens gehoord van de Zaanse Schans in Zaandam en er wellicht een bezoek aan gebracht. Ik heb zelf in de Zaanstreek gewoond en heb een beetje de opbouw mogen meemaken. In mijn avondschooltijd ging ik regelmatig met een klasgenoot naar het restaurant “De Hoop op d’Swarte Walvis” om poffertjes te eten en onze belevenissen door te nemen. Toen bestond de Zaanse Schans hoofdzakelijk uit het restaurant, enkele molens en het winkeltje van Albert Hein. Nu tref je er een klein Zaans dorpje aan met een boerderij, Zaanse huizen (huisjes), een klompenmakerij en nog enkele oude Zaanse schuren. (tegenwoordig noemen we dit loods i.p.v. schuur, het zijn grote, lange panden)

Wat ik toen niet wist dat de plannen voor de Zaanse Schans al voor mijn geboorte werden gemaakt volgens dit citaat: “Over Zaans erfgoed moet je niet alleen lezen in geschiedenisboeken, nee, dat moet je beleven! Dat moet architect Jaap Schipper gedacht hebben toen hij in 1946 met het plan voor de Zaanse Schans kwam. Vanaf 1961 zijn verschillende panden naar het gebied getransporteerd, over de weg en over het water. De Zaanse Schans is, samen met de molens, musea, natuur en cultuur uitgegroeid tot een topattractie waar je de industriële geschiedenis van Nederland van dichtbij beleeft.”
Deze informatie en nog veel meer kun je vinden op de website van de Zaanse Schans.

Bij aankomst op de Zaanse Schans waait er een lekker windje en breekt de zon net door. Ik monteer een grijsfilter voor mijn lens om de dynamiek van de draaiende molenwieken vast te leggen. Door de langere sluitertijd ontstaat er onscherpte in de draaiende wieken, wat beweging suggereert. Je ziet v.n.l.r. Houtzaagmolen Het Jonge Schaap, Oliemolen De Zoeker en Verfmolen De Kat.

Door de windrichting kijken we op de achterkant van de wieken, meestal is het leuker als je er recht voor staat. Dat lukte niet helemaal door het smalle dijkje waarlangs de molens staan, maar iets schuin van voren kan ook.  De houtzaagmolen Het Jonge Schaap hier in beeld. Op de wieken witte en oranje zeilen, kennelijk horende bij de Zaanse Schans, alle draaiende molens waren zo uitgerust.

Ik loop wat verder en neem de volgende molen in beeld, Oliemolen De Zoeker.

Nogmaals De Zoeker maar vanuit een ander standpunt. Beter wat het licht betreft.

Wat verder lopend kom ik bij De Kat, de enige verfmolen op windkracht in Nederland. Hier worden pigmenten en krijt vermalen om te gebruiken in verf of kleurstoffen. Krijt gebruikt men veelal op voetbalvelden om lijnen te trekken. Sommige pigmenten worden weer verwerkt in Linoleum, een oer Zaans product.

Hier gebruikte ik een wat langere sluitertijd om de wieken nog wat harder te laten draaien, maar misschien is dat wat teveel van het goede. Het begint wat op een ventilator te lijken.

Nog even doorgewandeld naar het beginpunt van de Zaanse Schans voor een overzicht vanaf De Zaan naar de molens. V.l.n.r. Het Jonge Schaap, De Zoeker en De Kat. Op de headerfoto zie je uiterst rechts ook nog houtzaagmolen De Gekroonde Poelenburg. (bovenaan het blog)

In het volgend blog ga ik nog even buurten op de Zaans Schans en neem je mee langs de oude huisjes en schuren.

◊.◊.◊

Om de kust tussen Camperduin en Petten veiliger te maken werd in 2014 en 2015 35 miljoen kubieke meter zand tegen de Hondsbossche zeewering opgespoten. Hierdoor ontstond vóór de dijk een duinenrij met een breed strand. De aannemer die het project realiseerde, schonk als souvenir een Palendorp oftewel ‘Petten in Palen’, op de grens van zand en water. Het herinnerd aan de overstroming die Petten enkele honderden jaren geleden trof en nagenoeg het hele dorp wegsloeg. De 160 palen vormen het silhouet van een kerk en een tiental huisjes. Het verbeeldt de roerige geschiedenis van het dorp en het gevecht tegen de zee.

Ik had al langer in gedachten om hier een fotoserie te gaan maken, op een zonnige morgen met een blauwe lucht en mooie wolkenpartijen leek mij dat een geschikt moment. Wolkenluchten boven het strand en schaduw van de palen leken een mooie uitdaging. Camera in de tas, verse batterijen, wat filters voor eventuele lange sluitertijden en op pad. Maar onderweg werd het bewolkter en grijzer en eenmaal aangekomen op het strand viel dat dus tegen, het leek zelfs niet zonnig bij aankomst. Toch maar de camera uit de tas en proberen er wat van te maken. Voordeel was wel dat het vrij rustig op het strand bleef zodat je in alle rust een compositie kon bepalen. 

Eerst even een overzicht van het palendorp.

Vanaf de strandopgang is het een klein stukje lopen naar het palendorp. Ik denk dat de hoge palen het kerkje moeten uitbeelden.

Het dorp van dichtbij.

De palen raken begroeid met zeepokken en alg.

Een prima uitkijkpost voor deze meeuw.

Deze trimmer figureert mooi in dit doorkijkje.

Een inwoner uit Petten hing in 2018 een schommel tussen twee palen. Aanvankelijk kreeg hij te horen dat het illegaal was, later werd bekend gemaakt dat zowel Rijkswaterstaat als het Hoogheemraadschap het initiatief goed hadden gekeurd: ‘Laat iedereen vooral lekker schommelen’.

Schommelen is leuk en maakt je hoofd leeg, je vergeet dan natuurlijk dat je slippers aan had.

Nog even een afwijkende blik op het palendorp. Ik ga vast nog een keer terug met betere weersomstandigheden.

◊.◊.◊