Ik laat de molens even achter mij en loop naar het Zaanse buurtje via het Zeilenmakerspad. Het eerste huis geeft al direct aan dat we even terug in de tijd gaan. Een koopmanshuis gebouwd in 1734, tijdens de bloeiperiode van de Zaanstreek. (de 18e en 19e eeuw) Destijds waren er zeshonderd molens actief in de Zaanstreek wat voor een levendige handel zorgde.
NIKON D750 (105mm, f/6.3, 1/50 sec, ISO100)
Iets verder lopend kom ik het oudste pand op de Zaanse Schans tegen, het jagershuis uit 1623. Heeft niets met jagen te maken, maar met de naam van de eigenaar: Claes Jager. Een houthandelaar die drie windmolens bezat, die op het land achter het huis stonden op de oorspronkelijke plek waar het huis gebouwd was. Dit pand heeft nog een z.g. dooddeur die alleen gebruikt werd om een overledene het huis uit te dragen, of leuker, een bruid over de drempel het huis in te tillen. Nu is er een antiekwinkel in gevestigd. Opvallend trouwens de zwarte kleur, waar in de Zaanstreek meestal het specifieke Zaanse Groen gebruikt werd.
NIKON D750 (48mm, f/6.3, 1/100 sec, ISO100)
Nu ik het toch over Zaans Groen heb, hier een typisch voorbeeld van een woonhuis in deze kleur.
NIKON D750 (24mm, f/6.3, 1/250 sec, ISO100)
Ook een boerderij mag natuurlijk niet ontbreken in dit Zaanse erfgoed. Ik kom nu bij de Catharina Hoeve een replica van een Oostzaanse boerderij. In de boerderij is een kaasmakerij gevestigd en deze is in vol bedrijf.
NIKON D750 (24mm, f/9, 1/200 sec, ISO100)
Bij een boerderij/kaasmakerij horen natuurlijk ook melkbussen, tegenwoordig nergens meer in gebruik maar hier nog mooi uitgestald.
NIKON D750 (105mm, f/5.6, 1/125 sec, ISO100)
Nog even een blik op de melkkar, vroeger getrokken door een paard.
NIKON D750 (48mm, f/8, 1/160 sec, ISO100)
Ik wandel verder en passeer een paar molenstenen, wat weer goed is voor een doorkijkje naar de molens. Lijkt me een zwaar klusje om met dergelijke stenen om te gaan, destijds was het allemaal handkracht en waren er nog geen handige machines of heftrucks die de stenen konden hanteren.
NIKON D750 (38mm, f/4, 1/1000 sec, ISO100)
Dit is wat men in de Zaanstreek een schuur noemde. Pakhuis De Saense Lelie, een voormalige graanschuur uit de 18e eeuw. Dit is de originele achterzijde, de andere zijde heeft verschillende loketten voor etenswaren of souvenirs en komt dus niet authentiek meer over.
NIKON D750 (38mm, f/4, 1/1000 sec, ISO100)
Achter mij de klompenmakerij, weliswaar gevestigd in een originele oude Zaanse schuur maar of die er vroeger ook zo uit zag betwijfel ik. Maar goed, het erfgoed in stand houden kost ook wel wat en dan komt de commercie om de hoek kijken.
NIKON D750 (38mm, f/4, 1/125 sec, ISO100)
Ik loop verder het Kraaienpad op en passer een oud ophaalbruggetje. Hiervan moeten er vele zijn geweest in het waterrijke Zaanse gebied. Er lagen over bijna elke sloot in de Zaanse dorpen wel één of meerdere kleine ophaalbruggen. Vervoer over water maakte dat ook noodzakelijk, een vaste brug was een onneembaar obstakel voor de bootjes.
NIKON D750 (35mm, f/6.3, 1/400 sec, ISO100)
Wat verderop passer ik het Jisper Huisje. Een eenvoudig vissershuisje uit het plaatsje Jisp anno 1850. Als het geopend is kun je hier ervaren hoe het huishouden er rond die tijd uitzag.
NIKON D750 (68mm, f/6.3, 1/160 sec, ISO100)
Een blik op een Zaans buurtje zoals er toen veel waren. Zaans Groen en houten huizen. De grond in de Zaanstreek bestond veelal uit veen, en zware stenen huizen zakten daarin weg dus bouwde men zo licht mogelijk.
NIKON D750 (32mm, f/6.3, 1/250 sec, ISO100)
Nog een voorbeeld van houtbouw, De Harenmakerij uit 1743. Dit was het eerste pand wat geplaatst werd op de Zaanse Schans. In de Harenmakerij werden persmatten gefabriceerd voor de oliemolens, gemaakt van de manen en staarten van paarden. Nadat de haren waren gehekeld werden zij op een lijnbaan tot koorden geslagen en daarna op een pennenbank tot persmatten gevlochten.
NIKON D750 (24mm, f/6.3, 1/160 sec, ISO100)
Er werd ook wel met baksteen gebouwd in die tijd, getuige het rijk versierde pand ’t Koopmanshuys d’Mol. De familie Mol hadden hun geld verdiend met de walvisvaart en konden zich een huis veroorloven met maar liefst 13 kamers. Het is daarmee het grootste woonhuis op de Zaanse Schans. Later werd het pand bewoond door de familie Honig, een papiermaker.
NIKON D750 (95mm, f/5.6, 1/160 sec, ISO100)
Tenslotte nog een wat bescheidener koopmanshuis uit 1760. Destijds waren de verschillen tussen een ‘gewoon’ woonhuis en een ‘koopmanshuis’ soms klein, de versieringen boven de deur gaven het verschil dan aan. Je ziet dat de voorgevel van baksteen is, maar de rest van het huis is houtbouw. De bakstenen voorzijde drukte de rijkdom van de eigenaar uit.
NIKON D750 (24mm, f/8, 1/125 sec, ISO100)
◊.◊.◊
